Ngày 23 tháng 9 năm 2021, Trung tâm MCD phối hợp các đối tác Tổng cục Thủy sản và Global Fishing Watch (GFW) tổ chức cuộc hop kỹ thuật trực tuyến thảo luận nhu cầu, chuẩn bị triển khai các hoạt động hỗ trợ kỹ thuật nâng cao năng lực quản lý cho các cán bộ ngành thủy sản từ TW đến địa phương về phân tích dữ liệu giám sát hành trình tàu cá (VMS) và ghi chép nhật ký khai thác thủy sản điện tử e-logbook, hỗ trợ thúc đẩy việc tháo gỡ thẻ vàng IUU và hướng tới thủy sản bền vững tại Việt Nam.

Ảnh 1. Cuộc họp kỹ thuật về hệ thống giám sát hành trình tàu cá và hướng dẫn đánh giá rủi ro IUU

Để góp phần cải thiện quản lý nghề cá Việt Nam nói chung và hoàn thiện hệ thống theo các khuyến cáo của Ủy ban Châu Âu khi cảnh báo thẻ vàng đối với thủy sản Việt Nam, một trong các ưu tiên là nâng cao khả năng cảnh báo những tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU (khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định) dựa trên phân tích dữ liệu từ hệ thống giám sát hành trình tàu cá (VMS), xây dựng tiêu chí và thực hiện đưa vào danh sách những tàu có nguy cơ cao, dựa vào dữ liệu lớn, bao gồm dữ liệu lịch sử hành trình các tàu bị mất kết nối nhiều lần và tàu khai thác sai vùng.

Tại cuộc họp, các đại diện đến từ Vụ Khai thác thủy sản, Trung tâm Thông tin thủy sản, Công ty VNPT, Công ty Mecom, Tổ chức GFW và MCD đã trao đổi thông tin và chia sẻ cách tiếp cận, thực hành tốt và kinh nghiệm ở một số quốc gia, nhận diện những khoảng trống và nhu cầu, từ đó cùng nhau xác định ưu tiên cho những hoạt động hợp tác cụ thể, nhằm cải thiện năng lực quản lý và kĩ thuật của hệ thống giám sát hành trình tàu cá tại Việt Nam.

GFW là một tổ chức phi lơi nhuận quốc tế tập trung vào dữ liệu. Các quốc gia hợp tác chia sẻ dữ liệu theo những cách khác nhau, GFW thực hiện các thuật toán tiên tiến trên các dữ liệu này, kết hợp với dữ liệu AIS nguồn mở để có một bức tranh tổng thể rõ ràng hơn về khai thác thủy sản. Các lĩnh vực chính trong giám sát và kiểm soát nghề cá gồm đánh giá nguy cơ khai thác IUU; giám sát chuyển tải; quản lý cảng cá; giám sát các khu bảo tồn biển và hỗ trợ giám sát vận hành nghề cá. GFW đã khởi động hợp tác MCD và Tổng cục Thủy sản trong việc hỗ trợ thực hiện kế hoạch hành động giảm thiểu IUU tại Việt Nam từ năm 2019.

Ảnh 2. Đại diện tổ chức GFW đưa ra đề xuất hỗ trợ kỹ thuật và hợp tác dài hạn về việc Giám sát hành trình tàu cá

Tổng cục Thủy sản là cơ quan xây dựng, quản lý và vận hành Hệ thống Giám sát tàu cá cấp Trung ương (Hệ thống VMS), thống nhất quản lý dữ liệu tàu cá toàn quốc, trực tiếp xử lý dữ liệu tàu cá có chiều dài từ 24m trở lên và phân cấp cho địa phương xử lý dữ liệu tàu cá có chiều dài từ 15m đến dưới 24m.

Ảnh 3. Trung tâm Thông tin Thủy sản giới thiệu về Hệ thống giám sát tàu cá tại Việt Nam

Hiện nay Trung tâm Thông tin thủy sản (Tổng cục Thủy sản) và Chi cục Thủy sản 28 tình thành phố Trung ương ven biển đều đã bố trí nhân lực trực 24/7 để đảm bảo vận hành Hệ thống và giám sát hành trình tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên lắp thiết bị giám sát hành trình. Tổng số lượng tàu cá đã lắp thiết bị giám sát hành trình (GSHT) và hiển thị trên phần mềm Giám sát tàu cá hiện nay là hơn 27 ngàn tàu. Tuy nhiên,  hiện tượng tàu cá mất tín hiệu kết nối thường xuyên diễn ra đối với khoảng 10% số lượng tàu cá hoạt động trên biển và 50% số lượng tàu cá trong vùng bờ. Việc nâng cao chất lượng quản lý hoạt động khai thác thủy sản trên biển, việc phân tích, đánh giá số lượng tàu cá mất tín hiệu kết nối trên biển và việc xây dựng hệ thống cảnh báo tự động tàu cá có nguy cơ vi phạm khai thác IUU thông quan Hệ thống VMS  là rất cần thiết.

Ảnh 4. Sự tham gia và quan tâm tích cực đến vấn đề Giám sát hành trình tàu cá trong cuộc họp

Hoạt động này trong khuôn khổ dự án “Hỗ trợ kỹ thuật phát triển Hệ thống dữ liệu giám sát hành trình tàu cá” do MCD chủ trì thực hiện, phối hợp cùng GFW và được sự ủng hộ của Tổng cục Thủy sản. Mục tiêu của dự án nhằm hỗ trợ các đối tác chính phủ Việt Nam nâng cao năng lực ở cấp quốc gia và cấp tỉnh về phân tích dữ liệu và báo cáo hệ thống giám sát hành trình tàu cá (VMS) tăng cường thực thi các quy định về giảm đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), góp phần cải thiện quản lý nghề cá ở Việt Nam.